آرتروز یا استئوآرتریت (به انگلیسی: Osteoarthritis ) شایعترین بیماری تخریب مفصل است که با تخریب غضروف هیالین که سطوح استخوان در سطح مفصل را می پوشاند مشخص می شود.
مفصل جایی است که دو استخوان بهم می‌پیوندند. انتهای این استخوان‌ها با بافت محافظی به نام غضروف پوشانده شده است. غضروف بافتی است که با محافظت از انتهای استخوان ها به عنوان کمک فنر عمل می کند و حرکت مفصل را تسهیل می کند. وقتی آرتروز ایجاد می شود ، این غضروف به مرور تحلیل می‌رود تخریب میشود و خاصیت خود را از دست می دهد. حتی می تواند ناپدید شود ، باعث می شود انتهای هر دو استخوان مستقیماً به‌هم کشیده شوند، درد ایجاد شود و در موارد پیشرفته حرکت را غیرممکن سازد.
معمولاً در ناحیه گردن و ستون فقرات کمر ، برخی مفاصل شانه و انگشتان ، مفصل ریشه شست ، مفصل ران ، زانو و مفصل ابتدای انگشت شست آرترتوز ایجاد میشود.
آرتروز معمولاً در افراد مسن و در اثر کهولت سن و عوامل مربوطه ایجاد میشود با این حال مواردی هم از ابتلای افراد با سن کمتر گزارش شده است. این بیماری بیشتر زنان را درگیر میکند و از آن جهت حائز اهمیت است که عامل ناتوان کننده‌ی درصد قابل توجهی از جمعیت مسن در جهان امروز است.
ریسک فاکتورهای آرتروز
آسیب یا استفاده بیش از حد از مفصل
آسیب یا استفاده بیش از حد ، مانند خم شدن زانو و فشارهای مکرر روی مفصل ، می تواند به مفصل آسیب برساند و خطر ابتلا به آرتروز در آن مفصل را افزایش دهد.
سن
خطر ابتلا به آرتروز با افزایش سن افزایش می یابد.
جنسیت
زنان به ویژه پس از 50 سالگی (بعد از یائسگی) بیشتر از مردان دچار آرتروز می شوند.
چاقی
وزن اضافی فشار بیشتری را بر روی مفاصل ایجاد می کند ، به خصوص مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو. این فشار خطر آرتروز را در آن مفصل افزایش می دهد. چاقی همچنین ممکن است اثرات متابولیکی داشته باشد که خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد.
ژنتیک
افرادی که دارای اعضای خانواده با آرتروز هستند به احتمال زیاد به آرتروز مبتلا می شوند. افرادی که آرتروز در مفاصل دست دارند نیز در خطر ابتلا به آرتروز مفصل زانو هستن.
نژاد
برخی از جمعیت های آسیایی خطر کمتری برای آرتروز دارند.
علائم آرتروز چیست؟
- درد مفصل
- تغییر شکل مفصل
- التهاب در مفاصل
- سفتی، سختی
درد
مفاصل مبتلا ممکن است در حین حرکت یا بعد از آن شروع به درد کنند.
سفتی، سختی
سفتی مفصل ممکن است در هنگام بیدار شدن از خواب یا بعد از غیرفعال بودن بیشتر قابل توجه باشد.
فشار
مفصل شما ممکن است هنگامی که به آن فشار می آورید یا نزدیک آن هستید ، احساس حساسیت کند.
از دست دادن انعطاف پذیری
ممکن است نتوانید مفصل خود را از طریق دامنه حرکتی کامل آن حرکت دهید.
احساس سائیدگی
هنگام استفاده از مفصل ممکن است احساس سائيدگی داشته باشید و صدای ترک یا ترک خوردن را بشنوید.
خار استخوان
این تکه های اضافی استخوان که احساس توده های سخت دارند می توانند در اطراف مفصل آسیب دیده ایجاد شوند.
تورم
ممکن است در اثر التهاب بافت نرم اطراف مفصل ایجاد شود.
علت آرتروز چیست؟
مشخص نیست که آرتروز یک بیماری منفرد است یا طیفی از آسیبشناسی هایی با تظاهرات بالینی و رادیولوژیکی مشابه.
بنابراین ، ما می توانیم این بیماری را به دو گروه اصلی ، بدون علت مشخص(اولیه) و ثانویه مرتبط با سایر آسیبشناسی ها (هموکروماتوز ، نقرس ، دیابت شیرین ، دیسپلازی استخوان …) طبقه بندی کنیم.
به مرور زمان با وجود ریسک فاکتورهایی که در بالا گفته‌شد،در اثر مکانیسم‌هایی در بدن غضروف مفصلی شروع به نابود شدن میکند، تکه‌های غضروف از بین‌‌رفته وارد فضای مفصلی میشود، فضا و مایع مفصلی کاهش پیدا میکند و استخوان‌های دوسر مفصل با هم در تماس می‌شوند که باعث سائیدگی می‌شوند. علل تخریب غضروف را بیشتر افزایش سن و تأثیر فاکتورهای تجزیه‌کننده‌ی پروتئین یادمی‌کنند ولی پروسه‌ها و عوامل زیاد دیگری در این مسیر تخریب همراهند.
چه موقع به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر درد یا سفتی مفصل دارید که از بین نمی رود ، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید.
چگونه آرتروز تشخیص داده می شود؟
پزشک از طریق بررسی علائم، معاینه فیزیکی، اشعه ایکس و آزمایشات آزمایشگاهی آرتروز را تشخیص می دهد.
روماتولوژیست ، پزشکی متخصص در آرتروز و سایر بیماری های مرتبط ، در صورت وجود هر گونه سوال در مورد تشخیص ، می تواند به شما کمک کند.
درمان آرتروز چیست؟
هیچ درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد ، بنابراین پزشکان معمولاً علائم آرتروز را با ترکیبی از روش های درمانی درمان می کنند که شامل موارد زیر است:
- افزایش فعالیت بدنی (بویژه تمریناتی برای تقویت عضلات اطراف مفصل درگیر)
- فیزیوتراپی با تمرینات تقویت عضلات
- کاهش وزن
- داروهای آرتروز ، از جمله مسکن های بدون نسخه و داروهای تجویز شده
- وسایل پشتیبانی مانند عصا
- جراحی (اگر سایر گزینه های درمانی موثر نبوده اند)
چگونه می توان استئوآرتریت را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را ارتقا داد؟
تحرک بدنی داشته باشید!
کارشناسان توصیه می کنند بزرگسالان هر هفته 150 دقیقه حداقل فعالیت بدنی داشته باشند. هر دقیقه فعالیت مهم است و هر فعالیتی بهتر از هیچ فعالیتی است. فعالیت های متوسط و کم‌خطری شامل پیاده روی ، شنا ، یا دوچرخه سواری(دوچرخه‌سواری برای افرادی که زانوی درگیر دارند مناسب نیست) توصیه میشود. فعالیت بدنی منظم همچنین می تواند خطر ابتلا به سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و مغزی را کاهش می‌دهد.
با دکتر خود صحبت کنید!
شما می توانید با شرکت در قرارهای ملاقات منظم با ارائه دهنده خدمات توانبخشی(فیزیوتراپی) و پیروی از برنامه درمانی پیشنهادی خود، در کنترل بیماری خود نقش فعالی داشته باشید. این امر به ویژه در موارد دیگر مزمن مانند دیابت یا بیماری قلبی نیز بسیار مهم است.
لاغر شدن برای افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند بسیار توصیه میشود؛ کاهش وزن باعث کاهش فشار بر مفاصل ، به ویژه مفاصل تحمل کننده وزن مانند لگن و زانو می شود. رسیدن یا حفظ وزن سالم می تواند باعث تسکین درد ، بهبود عملکرد و کند شدن پیشرفت آرتروز شود.
از مفاصل خود محافظت کنید!
آسیب دیدگی مفصل می تواند باعث آرتروز شود یا آن را بدتر کند. فعالیت هایی را انتخاب کنید که برای مفاصل آسان باشد مانند پیاده روی ، دوچرخه سواری، شنا و حرکات اصلاحی. این فعالیت های کم ضربه خطر آسیب دیدگی کمی دارند و به مفاصل فشار زیادی وارد نمی کنند، همچنین مفاصل خود را گرم نگه دارید، از روغن‌های موضعی برای ماساژ آن‌ها استفاده کنید و درحین انجام فعالیت ورزشی از زانوبند، مچ‌بند و .. استفاده کنید.